Uchwałą z dnia 07 lipca 2016r. sygn. akt III CZP 34/16 Sąd Najwyższy, w związku z pytaniem prawnym: Czy komornik sądowy określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego uprawniony jest do powiększenia opłaty egzekucyjnej, ustalanej na podstawie Ustawy z dnia 29.08.1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.), o kwotę podatku VAT? udzielił następującej odpowiedzi:
Komornik sądowy, określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego, nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, ustalonej na podstawie art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 790 ze zm.), o stawkę podatku od towarów i usług.
Skąd pytanie prawne? Na mocy Interpretacji Ogólnej nr PTI.050.1.2015.LJU.19 z dnia 9 czerwca 2015r. Minister Finansów odstąpił od dotychczas prezentowanego stanowiska, uznającego komorników sądowych za podmioty nie podlegające obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku VAT. Jak wynika z treści interpretacji, zmiana stanowiska MF podyktowana została m.in. orzecznictwem TSUE, w tym rozstrzygnięciem w sprawie C-499/13 z dnia 26 marca 2015r., stanowiącym odpowiedź na zapytanie polskiego NSA udzieloną w trybie prejudycjalnym (sygn. akt NSA I FSK 221/12). W ocenie Ministra Finansów, analiza orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, iż czynności wykonywane przez komorników na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji składają się na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wskazuje nadto, iż wyłączenie podmiotowe nie wynika z przepisów ustawy o VAT.
Zmiana stanowiska MF wzbudziła opór środowiska komorniczego, co znalazło wyraz w uchwale Krajowej Rady Komorniczej nr 1460/V z dnia 15 września 2015r., stwierdzającej m. in. niezgodność Interpretacji Ogólnej nr PTI.050.1.2015.LJU.19 z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 i 217 Konstytucji RP). W treści uchwały wskazano dalej, iż praktyczna realizacja Interpretacji Ogólnej Ministra Finansów z dnia 9 czerwca 2015 r. Nr PT1.050.1.2015.LJU.19 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (podatkiem VAT) czynności wykonywanych przez komorników sądowych oznacza konieczność doliczenia tego podatku do opłat egzekucyjnych wynikających z ustawy.
Pomimo uchylenia wskazanej uchwały przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015r. (sygn. akt III ZS 10/15), powszechnie stosowaną przez komorników sądowych praktyką jest podwyższanie wymierzanych opłat egzekucyjnych o 23% stawkę podatku VAT.
Naszym zdaniem Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 lipca 2016r. stanowi ważny i wyraźny głos w dyskusji na temat konsekwencji uznania komorników sądowych za podatników podatku VAT.
O ile nie jest jeszcze znane uzasadnienie orzeczenia SN, należy spodziewać się, że podzieli on i rozwinie stanowisko zaprezentowane przez odmienny skład w ww. wyroku z dnia 15 grudnia 2015r. (sygn. akt III ZS 10/15). W uzasadnieniu grudniowego orzeczenia wskazano m.in., iż doliczenie kwoty podatku VAT do egzekwowanej należności prowadziłoby do sytuacji, w której - przy egzekucji niewielkich kwot, np. zaległych alimentów - opłata egzekucyjna często przewyższyłaby wartość dochodzonej należności, w przypadku zaś świadczeń pieniężnych o dużej wartości - do znacznego powiększenia kosztów egzekucyjnych. W każdym zaś przypadku omawiana praktyka organów egzekucyjnych prowadzi - wbrew jasnym przepisom ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, określającym podstawy obliczenia opłaty egzekucyjnej - do znacznego zwiększenia ponoszonych przez strony kosztów egzekucji.
Miał niewątpliwie rację Sąd Najwyższy wskazując, iż wątpliwości co do zasadności stanowiska Ministra Finansów powinny być przedmiotem rozważań sądów administracyjnych, względnie Trybunału Konstytucyjnego. Nie jest natomiast uprawnionym przerzucanie faktycznego ciężaru obowiązku podatkowego na strony postępowania egzekucyjnego, skoro z przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji nie wynika uprawnienie organu egzekucyjnego na powiększenie należnej opłaty o stawkę podatku VAT. Należy mieć na uwadze, że zasady wynikające z powoływanych przez Krajową Radę Komorniczą w uchwale art. 2 oraz 217 Konstytucji RP działają również na rzecz i w interesie stron postępowania egzekucyjnego. Niewątpliwie konsekwencje finansowe braku zapłaty należności na rzecz kontrahenta, w tym ewentualne koszty komornicze, stanowią jedną z najważniejszych z rozważanych przez dłużnika okoliczności.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 lipca 2016r. może wpłynąć na zmianę stosowanej przez komorników sądowych praktyki obciążania stron postępowań zabezpieczających oraz egzekucyjnych bezzasadnie podwyższonymi opłatami. Orzeczenie SN stanowi równocześnie cenny precedens w skargach na czynności komornika, za pomocą których strony postępowania egzekucyjnego władne są zwalczać postanowienia ustalające opłaty egzekucyjne w nadmiernej wysokości.
Autor: Michał Porębski radca prawny w Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyny Kurczewskiej - Kozikowskiej www.kkancelaria.pl
[/html][/fluid]
Komornik sądowy, określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego, nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, ustalonej na podstawie art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2015 r., poz. 790 ze zm.), o stawkę podatku od towarów i usług.
Skąd pytanie prawne? Na mocy Interpretacji Ogólnej nr PTI.050.1.2015.LJU.19 z dnia 9 czerwca 2015r. Minister Finansów odstąpił od dotychczas prezentowanego stanowiska, uznającego komorników sądowych za podmioty nie podlegające obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku VAT. Jak wynika z treści interpretacji, zmiana stanowiska MF podyktowana została m.in. orzecznictwem TSUE, w tym rozstrzygnięciem w sprawie C-499/13 z dnia 26 marca 2015r., stanowiącym odpowiedź na zapytanie polskiego NSA udzieloną w trybie prejudycjalnym (sygn. akt NSA I FSK 221/12). W ocenie Ministra Finansów, analiza orzecznictwa TSUE prowadzi do wniosku, iż czynności wykonywane przez komorników na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji składają się na prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wskazuje nadto, iż wyłączenie podmiotowe nie wynika z przepisów ustawy o VAT.
Zmiana stanowiska MF wzbudziła opór środowiska komorniczego, co znalazło wyraz w uchwale Krajowej Rady Komorniczej nr 1460/V z dnia 15 września 2015r., stwierdzającej m. in. niezgodność Interpretacji Ogólnej nr PTI.050.1.2015.LJU.19 z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 i 217 Konstytucji RP). W treści uchwały wskazano dalej, iż praktyczna realizacja Interpretacji Ogólnej Ministra Finansów z dnia 9 czerwca 2015 r. Nr PT1.050.1.2015.LJU.19 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (podatkiem VAT) czynności wykonywanych przez komorników sądowych oznacza konieczność doliczenia tego podatku do opłat egzekucyjnych wynikających z ustawy.
Pomimo uchylenia wskazanej uchwały przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2015r. (sygn. akt III ZS 10/15), powszechnie stosowaną przez komorników sądowych praktyką jest podwyższanie wymierzanych opłat egzekucyjnych o 23% stawkę podatku VAT.
Naszym zdaniem Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 lipca 2016r. stanowi ważny i wyraźny głos w dyskusji na temat konsekwencji uznania komorników sądowych za podatników podatku VAT.
O ile nie jest jeszcze znane uzasadnienie orzeczenia SN, należy spodziewać się, że podzieli on i rozwinie stanowisko zaprezentowane przez odmienny skład w ww. wyroku z dnia 15 grudnia 2015r. (sygn. akt III ZS 10/15). W uzasadnieniu grudniowego orzeczenia wskazano m.in., iż doliczenie kwoty podatku VAT do egzekwowanej należności prowadziłoby do sytuacji, w której - przy egzekucji niewielkich kwot, np. zaległych alimentów - opłata egzekucyjna często przewyższyłaby wartość dochodzonej należności, w przypadku zaś świadczeń pieniężnych o dużej wartości - do znacznego powiększenia kosztów egzekucyjnych. W każdym zaś przypadku omawiana praktyka organów egzekucyjnych prowadzi - wbrew jasnym przepisom ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, określającym podstawy obliczenia opłaty egzekucyjnej - do znacznego zwiększenia ponoszonych przez strony kosztów egzekucji.
Miał niewątpliwie rację Sąd Najwyższy wskazując, iż wątpliwości co do zasadności stanowiska Ministra Finansów powinny być przedmiotem rozważań sądów administracyjnych, względnie Trybunału Konstytucyjnego. Nie jest natomiast uprawnionym przerzucanie faktycznego ciężaru obowiązku podatkowego na strony postępowania egzekucyjnego, skoro z przepisów ustawy o komornikach sądowych i egzekucji nie wynika uprawnienie organu egzekucyjnego na powiększenie należnej opłaty o stawkę podatku VAT. Należy mieć na uwadze, że zasady wynikające z powoływanych przez Krajową Radę Komorniczą w uchwale art. 2 oraz 217 Konstytucji RP działają również na rzecz i w interesie stron postępowania egzekucyjnego. Niewątpliwie konsekwencje finansowe braku zapłaty należności na rzecz kontrahenta, w tym ewentualne koszty komornicze, stanowią jedną z najważniejszych z rozważanych przez dłużnika okoliczności.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 lipca 2016r. może wpłynąć na zmianę stosowanej przez komorników sądowych praktyki obciążania stron postępowań zabezpieczających oraz egzekucyjnych bezzasadnie podwyższonymi opłatami. Orzeczenie SN stanowi równocześnie cenny precedens w skargach na czynności komornika, za pomocą których strony postępowania egzekucyjnego władne są zwalczać postanowienia ustalające opłaty egzekucyjne w nadmiernej wysokości.
Autor: Michał Porębski radca prawny w Kancelarii Radcy Prawnego Katarzyny Kurczewskiej - Kozikowskiej www.kkancelaria.pl